Wosk pszczeli – moc natury dla zdrowej i pięknej cery

Od czasów starożytnych ludzkość wykorzystuje produkty pszczele. Stanowią one wartościowy składnik diety, znajdują zastosowanie w medycynie i kosmetologii. Miód, pierzga, pyłek kwiatowy czy wosk pszczeli stosowane były od tysięcy lat, a obecnie poddawane są wnikliwym badaniom naukowym, dzięki którym jeszcze lepiej poznajemy ich unikatowe właściwości. Współczesna kosmetologia bardzo chętnie sięga po produkty pszczele, a szczególnym zainteresowaniem cieszą się kosmetyki z woskiem pszczelim. Podobnie jak wszystkie produkty pszczele, wosk jest wysoce aktywny biologicznie, co w połączeniu z wyjątkowymi właściwościami łagodzącymi i regenerującymi, czyni z wosku pszczelego ceniony składnik wielu kosmetyków.

 

Jakie cenne składniki zawiera wosk pszczeli?

Wosk pszczeli to naturalny produkt powstały podczas produkcji miodu. Taki wosk to nic innego, jak wydzielina z gruczołów woskowych pszczół. Pszczoły produkują wosk w celu budowania plastrów, w których gromadzony jest miód. Zaraz po wyprodukowaniu wosk pszczeli jest czysty i ma jasną barwę, jednak szybko gromadzą się w nich rozmaite zanieczyszczenia i wosk ciemnieje. Wosk wykorzystywany w kosmetykach jest wyłącznie produktem o wysokim stopniu czystości[i].

Wosk pszczeli zawiera wiele cennych związków aktywnych. Najliczniej występują estry alkoholi i kwasów tłuszczowych, stanowiące ponad 70% związków aktywnych. Te składniki mogą chronić skórę przed wysuszeniem, ograniczając odparowywanie wody i zapewniając optymalny poziom nawilżenia komórek. Podobne działanie wykazują wolne kwasy tłuszczowe, np. kwas palmitynowy, których zawartość w wosku pszczelim sięga około 14 – 15%. Kolejne substancje aktywne to węglowodory, wolne alkohole tłuszczowe czy sterole, polifenole oraz karotenoidy[ii]. Sterole doskonale odbudowują ochronny płaszcz lipidowy skóry, chroniąc ją przed wysuszeniem i podrażnieniami. Z kolei karotenoidy i polifenole wyróżniają się aktywnością antyoksydacyjną. Oznacza to, że wspomagają zachowanie nienagannego, młodego wyglądu skóry. Nasza skóra narażona jest na nieprzerwany kontakt z wolnymi rodnikami, czyli reaktywnymi formami tlenu. To właśnie te niepozorne cząsteczki przyspieszają procesy starzenia się skóry, uszkadzając strukturę DNA, lipidów oraz włókien kolagenowych i elastynowych. Ich neutralizacja oznacza zachowanie na dłużej młodszego wyglądu.

Na szczególną uwagę zasługuje chryzyna – związek o aktywności antybakteryjnej, a także skwalen czy kwas 10 – hydroksy – 2 – decenowy, czyli związki antybiotyczne. Beta karoten działa przeciwzapalnie, z kolei witamina A odpowiada za regulowanie procesów podziałów komórkowych.

 

Zastosowanie wosku pszczelego w dermatologii i kosmetologii

Wosk kosmetyczny znajduje zastosowanie w wielu kosmetykach do pielęgnacji twarzy, włosów i całego ciała. Na rynku kosmetycznym nie brakuje preparatów zawierających ten cenny składnik. Wosk znaleźć można zarówno w ochronnych sztyftach do ust, jak i szminkach i innych kolorowych kosmetykach do makijażu, szamponach i maskach do włosów. Jest to składnik kremów do twarzy i pod oczy, a także balsamów do ciała. Kolejne kosmetyki z woskiem pszczelim to dezodoranty czy kosmetyki do depilacji.

Wosk pszczeli stanowi bogate źródło związków lipidowych, dlatego ma właściwości natłuszczające. Wosk nie pozostawia na skórze tłustej, klejącej warstwy, natomiast wspomaga utrzymanie ochronnego płaszcza lipidowego. W ten sposób ten składnik kosmetyków ogranicza transdermalną utratę wody, czyli jej odparowywanie. Wosk chroni skórę przed przesuszeniem, zapewniając elastyczność skóry[iii]. Kolejną cenną właściwością wosku pszczelego jest zmiękczenie i wygładzenie skóry, przez co staje się ona niezwykle przyjemna w dotyku i zyskuje promienny wygląd.

Zawarte w wosku pszczelim związki lipidowe, a także witamina A doskonale wspomagają procesy regeneracyjne. Kosmetyki oraz preparaty apteczne (maści, emulsje) zawierające wosk pszczeli mogą być stosowane na skórę problematyczną, wymagającą regeneracji. Mowa np. o skórze dotkniętej zmianami łuszczycowymi, atopowym zapaleniu skóry, infekcją Candida albicans, stanach zapalnych, rumieniu, czyrakach czy wyprysków. Preparaty zawierające wosk pszczeli mogą łagodzić podrażnienia skóry, np. po oparzeniach[iv]. Wysoka skuteczność produktów pszczelich wykazano m. in. w badaniu klinicznym, które objęło 120 osób z takimi problemami skórnymi jak egzema, atopia czy łuszczyca. Dzięki aplikowaniu na skórę preparatu zawierającego m. in. wosk pszczeli uzyskano efekt poprawy kondycji skóry[v]. Ponadto badanie to udowodniło, że kosmetyki zawierające takie naturalne składniki jak wosk pszczeli doskonale sprawdzają się w pielęgnacji cery wrażliwej, skłonnej do podrażnień. Takie kosmetyki okazują się być bezkonkurencyjne w porównaniu z syntetycznymi formułami pielęgnacyjnymi.

Kosmetyki z woskiem pszczelim mogą opóźniać procesy degradacji kolagenu, co ma kluczowe znaczenie dla zachowania, młodej, jędrnej i gładkiej skóry. Jest to możliwe dzięki zawartości witaminy A, która stymuluje podziały komórek naskórka, antyoksydantom zwalczającym wolne rodniki, a także ochronnym związkom lipidowym.

Wysoka zawartość rozmaitych antyoksydantów sprawia, że wosk pszczeli wykazuj działanie przeciwzapalne, co umożliwia efektywną pielęgnację skóry trądzikowej, skłonnej do podrażnień. Dodatkowo – wosk wykazuje działanie przeciwbakteryjne, dzięki czemu zauważalnie poprawia kondycję skóry trądzikowej. Może być pomocny w łagodzeniu rozmaitych infekcji bakteryjnych, gdyż wosk pszczeli wykazuje skuteczne działanie antybakteryjne wobec takich bakterii jak[vi]:

Wpływ wosku pszczelego na włosy sprowadza się do kondycjonowania włosów – zapewnia efekt natychmiastowego wygładzenia oraz nabłyszczenia włosów, które stają się elastyczne, wzmocnione oraz nawilżone.

Wosk pszczeli jest cenionym składnikiem sztyftów ochronnych do ust czy szminek. Wówczas wosk pełni rolę naturalnego konserwantu, doskonale natłuszcza usta, chroni je przed negatywnym oddziaływaniem czynników zewnętrznych oraz wygładza.

Omawiając możliwości wykorzystania wosku w kosmetologii, warto wspomnieć o tym, w jaki sposób ten naturalny składnik wpływa na właściwości fizykochemiczne kosmetyków. Wosk jest doskonałą bazą dla balsamów i sztyftów ochronnych do ust. Wykorzystywany jest jako emulgator, zapewnia formułom kosmetycznym odpowiednią konsystencję i gładkość[vii]. Przekłada się to na wyjątkowe odczucia sensoryczne związane z aplikacją kosmetyków na skórę. Jako związek błonotwórczy, wosk pszczeli nie tylko odbudowuje płaszcz lipidowy skóry, ale także zapewnia efekt „gładkiej” aplikacji kosmetyku i przyjemnego uczucia poślizgu na skórze[viii].

 

Jakie kosmetyki z woskiem pszczelim są szczególnie polecane?

Kosmetyki z woskiem pszczelim – zwłaszcza te o naturalnym składzie – doskonale sprawdzają się w pielęgnacji skóry wrażliwej i skłonnej do alergii. Wosk jest składnikiem, który nie uczula, a przy tym doskonale pielęgnuje cerę wrażliwą. Dlatego posiadacze takiej cery mogą bez obaw sięgać po mydła, balsamy do ciała, kremy do twarzy i pod oczy, a także kosmetyki kolorowe zawierające wosk pszczeli. Po kosmetyki zawierające wosk pszczeli mogą sięgać osoby dotknięte trądzikiem, podrażnieniami, stanami zapalnymi skóry. Krem do rąk czy balsam do ciała z woskiem pszczelim pozwalają na kompleksowe natłuszczenie i nawilżenie skóry – to propozycja dedykowana osobom ze skórą przesuszoną. Ale nie tylko – po takie kosmetyki do ciała może sięgnąć każdy, komu zależy na kompleksowej pielęgnacji skóry, jej odżywieniu i nawilżeniu. Osoby posiadające suchą skórę na pewno docenią tłuste kremy do twarzy, a posiadacze skóry normalnej czy przetłuszczającej się mogą wybrać krem nawilżający z woskiem pszczelim. Pielęgnację twarzy można uzupełnić o użycie toniku i kremu pod oczy.

 

ŹRÓDŁA:

[i] Goik U. i in., Właściwości wosku pszczelego i jego zastosowanie w kosmetyce i kosmetologii; Kosmetologia Estetyczna 6/ 2016

[ii] Tulloch P., Beeswax – composition and analysis; Bee World, vol. 61, 1980

[iii] Bogdanov S., Beeswax: uses and trade, 2009

[iv] Lewis PA, Wright K, Webster A, Steer M, Rudd M, Doubrovsky A, Gardner G. A randomized controlled pilot study comparing aqueous cream with a beeswax and herbal oil cream in the provision of relief from postburn pruritus. J Burn Care Res. 2012 Jul-Aug;33(4):e195-200

[v] Draelos Z. i in., Evaluation of the Performance of a Nature-Based Sensitive Skin Regimen in Subjects With Clinically Diagnosed Sensitive Skin; JDD, vol. 17, issue 8, 2018

[vi] Fratini F. i in., Beeswax: A minireview of its antimicrobal activity and its application in medicine; APJTM, vol. 9, issue 9, 2016

[vii] Kasparaviciene G, Savickas A, Kalveniene Z, Velziene S, Kubiliene L, Bernatoniene J. Evaluation of Beeswax Influence on Physical Properties of Lipstick Using Instrumental and Sensory Methods. Evid Based Complement Alternat Med. 2016;2016:3816460. doi:10.1155/2016/3816460

[viii] Kurek – Górecka A. i in., Bee products in dermatology and skin care; Molecules 2020, 25(3)